D. ANADOLU’DA BUGÜNKÜ SÖYLENİŞE GÖRE OĞUZ BOYLARININ ADLARI

 

BOZ-OKLAR

 

- KAYI

- BAYAT

- KARA-EVLİ

- YAZIR

- DÖĞER

- DODURGA

- AVŞAR

- KIZIK

- BEĞ-DİLİ

- KARKIN

 

ÜÇ-OKLAR

 

- BAYINDIR

- PEÇENEK (BEÇENEK)

- ÇAVUNDUR

- ÇEPNİ

- SALUR (SALIR)

- EYMİR

- ALAYUNTLU

- YÜREĞİR

- İĞDİR

- BÜĞDÜZ

- KINIK

 

            E. OĞUZ BOYLARINA AİD ANADOLU’DA YER ADLARI

            XVI. yüzyılda yazılmış Başbakanlık Arşivi ile Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü arşivindeki mufassal tahrir defterleri taranarak meydana getirilen Oğuz boylarına ait yer hakkındaki cetvelde boylara ait bütün yer adlarını ihtiva etmesi için elden gelen gayret gösterilmiş olmakla beraber, yine de tam olduğu iddia edilemez. Çünkü defterde semt ve mevkii adları tesadüfen geçmektedir. Hâlbuki bunlar arasında da oğuz boylarına ait çok hatta pek çok yer adının bulunduğu şüphesizdir.

 

            Tahrir defterlerinde, sık sık Oğuz yer adına da rastgelinmektedir. Fırat ile Adalar denizi arasındaki sahada bulunan bu yer adının (yani Oğuz’un) mühim bir kısmının şahıslardan geldiği anlaşılıyor. Esasen XV. yüzyıl ile XVI. yüzyılın birinci yarısında oymaklar ve köylüler arasında Oğuz’un şahıs adı olarak kullanıldığını da biliyoruz. Diğer Türk kavimlerinin (Kıpçak, Karluk, Çiğil, Uygur gibi) adları çok az görülmektedir. Tahrir defterlerinde görülen Oğuz boylarına mensup oymaklar, 24 boydan 23’ünün Anadolu’ya gelmiş olduğunu kesin olarak ortaya koymuştu.

 

            Hazar ötesi Türkmenleri’nin meydana gelmesinde birinci derecede amil olan Salur, Çavuldur (Çavundur), Karkın, Eymür, İğdir ve Yazırlar’dan bilhassa ilk dördü, Anadolu’da da kuvvetli bir varlık göstermişlerdir. Hatta bunlardan Salur, Eymür ve Karkınlar’ın Anadolu’nun iskânında birinci derecede bir rol oynadıklarını söylemek mümkündür.

 

            Anadolu’da diğer boylara nazaran daha zayıf bir durumda görünen Peçenek, Yıva, Büğdüz, Dodurga, Kızık ve Ala-Yundlular’a mensup oymaklara, Hazar ötesi Türkmenleri arasında hiç rast gelinmemiştir. Şurası muhakkak ki eski zamanlardan beri Oğuz boylarının nüfusları arasında farklar vardı. Yani bazı boylar kalabalık, bazıları daha az kalabalık, bazıları da nüfuslu idiler.

 

            Oğuz boylarına ait bu günkü yer adlarına gelince, XVI. yüzyıldan bu yana bütün boylar yer adı kaybına uğramış olmakla beraber aralarında bu husus da bazen büyük farklar görülmektedir.

 

            Mesela XVI. yüzyılda 29 yer adına sahip bulunan Ala-Yundlu boyunun İç-İşleri Bakanlığı’nın Türkiye’de Meskün Yerler Kılavuzu adlı kitabına göre, bu gün bir yer adı (o da Ala-Yund şeklinde) kalmıştır.  XVI. yüzyılda 44 Yüreğir yer adına karşılık yine aynı kitap da, 9 veya 10 Yüreğir (Yüreğil) şeklinde yer adı görülmektedir.