KAYNAKLAR VE İNCELEMELER

“Kargın” ile ilgili bu bilgilerin bir araya getirilmesinde evvela “Türk Dünyası Araştırma Vakfı” yayınlarından Sayın Prof.Dr.Faruk SÜMER’in Oğuzlar (Türkmenler) adlı eseri.

Ahmet Refik (Altınay), Anadolu”da Türk Aşiretleri (966-1200), İstanbul Devlet Mat. 1930 Özellikle burada yayınlanan berat, ferman ve benzeri belgelerin büyük b.ir kısmı İç, ve Güneydoğu Anadolu”yu yakından ilgilendiren belgelerdir. Bu belgelerin yine büyük bir kısmı bir bütün halinde incelendiği zaman Musul Vilayetine Bağlı bir yerleşim yeri olan Rakka”nın Göçerevli Türkmenlerin Anadolu”ya yerleşim sistemlerini ortaya koyması bakımından çok büyük önem taşımaktadır. Genellikle yayla ve arasi ihtilafında dayalı iç kargaşaları ele almış olması bu kargaşalar çıkmadan önceki düzeni bize göstermesi bakımından büyük bir önem taşımaktadır.

Akçay, İlhan Dr., Ankara Harikası Çubuk Kalender Dede, Eser Mat., Ankara 1969.             Akkuş, Mehmet Doç. Dr., Dede Garkınzadeler, Tasavvuf Dergisi , Yıl 1, Sayı 2 Aralık 1999.

Akkuş, Mehmet, Doç. Dr. , 19. Asırda Bir Bektaşi İcazetnamesi, İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi Tasavvuf, Yıl 1, Sayı 1, Ağustos 1999.

 Bu iki dergide Dede Kargın Ocağı ile ilgili Mersin’den gelen belgeler yayınlanmıştır. Bu belgeler Kargın”ın Gaziantep kolundan gelmektedir. Gaziantep kolundan gelecek olan diğer belgeler Sayın Hamdi Karkın Bey tarafından araştırma merkezimize teslim edilecek ve dergimizin diğer sayılarında yayınlayacağız.

Ana Britanica, Kalaç-Halaç Maddeleri , C. 10, C. 12, Ana Yayıncılık, İst. 1988

Her ne kadar Türk Ansiklopedisinde Karkınlarla Kalaç Türkleri arasında bir bağlantıdan söz edilse de daha çok iran ve afganistan dolaylarında yaşayan bu kolla Karkınlar arasında bir ilişkiyi selirleyemedik. Ancak karkınlar üzerine kazakça yazılmış bir kitabın Kazakistan”da basıldığına dair bilgiler araştırma merkezimize ulaşmıştır. Aşıkpaşazade, Tevarih-i Al-i Osman’dan Aşık Paşazade Tarihi, Maarif-i Umumiye Nezareti Celilesi Tarafından Basılmıştır. İst. 1332 Dede Kargın”la ilgili en eski bilgi hep bu kaynaktan alınarak kullanılmıştır. Dede Kargın”ın halifeleri ve bunların yaptıkları ile ilgili hiçbir bilgiye rastlanmamış olması bir çok bilginin karanlıkta kalmasına sebep olmuştur.

Atalay Besim, Divanı Lügati’t- Türk Tercümesi, T.D.K. Yay. No: 501, Ankara 1986.

 Baha Sait Bey, a.İttihat Terakkinin Alevilik Bektaşilik Araştırması, Türk Yurdu, Eylül 1926, No: 1, b.

Sofyan Süreyi-Kızılbaşlık Meydanı, Türk Yurdu Ekim 1926, Sayı 22

Bardakçı Cemal, Alevilik, Ahilik, Bektaşilik, 4. Baskı, Ankara 1970

Bardakçı, Cemal, Kızılbaşlık Nedir? , Işık Basımevi , İst. 1945

Benekay, Yahya, Yaşayan Alevilik Kızılbaşlar Arasında, Varlık Yay. İst. 1967

Birdoğan, Nejat, Anadolu Aleviliğinde Yol Ayrımı, İçerik- Köken, Mozaik Yay., İst. 1995.

Birdoğan Nejat, Anadolu ve Balkanlarda Alevi Yerleşmesi, Ocaklar-Dedeler-Soy Ağaçlar, Mozaik Yay. İstanbul 1992.

Birdoğan özellikle seyyitlik kavramı ile ilgili belirsizlikleri şöyle fade eder: “Böyle soy ağacı edinen dedelerin kendilerini Arap saymaları çok sıkça görülmektedir. İçlerinden üniversite bitiren, yıllar yılı devletin üst orunlarında görev yapan kimi dede soylular emekli olduklarında Dedeliğe soyunmakta ve “Ben Arabım” demektedirler. Bu karşın gene gene bir kısım üniversite diplomalı dede soylular da Arap olmaya yanaşmamakta ve bu kez “Muhammed ile Ali”yi Türk saymaktadırlar. Bunun da sayısız örnekleri vardır. Üçücü bir kesim de “Ne biz Arabız. Ne onlar Türk”tür. Biz onların çocuğuyuz. Onlar insanlığın snırları içine giremez. Her bir şeydir onlar...” diye garip bir tutum takınmaktadırlar. Ne diyelim? Yeni araştırmacılara ve araştırmalara gereksinim var.” (Sayfa 190.)

Birdoğan Nejat, Anadolu’nun Gizli Kültürü Alevilik, Berfin Yayınları, İstanbul 1995.

Coşan, Esad, Prof. Dr., Hacı Bektaş Veli, Makalat, Seha Neşr., İst. Tarihsiz. Ebu’l-Farac, Gregori, Ebu’l-Farac Tarihi, Çev: Ömer Rıza Doğrul, C. I. , Türk Tarih Kurumu Yay. Ankara 1945.

Eflaki, Ahmet, Ariflerin Menkıbeleri, Geliştirilmiş Yeni Basım, Remzi Kitabevi, İst. 1986.

Eraydın, Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay., İst. 1997.

Eren, Hasan, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, I. Baskı, Ankara 1999.

Fığlalı, Ethem Ruhi, Prof. Dr. , Türkiye’de Alevilik Bektaşilik, 4. Baskı, Selçuk Yay. İst. 1996.

Gökyay, Orhan Şaik, Dedem Korkudun Kitabı, M.E.B. Yay, İst. 1973.

Gölpınarlı, Abdülbaki, Velayetname, İnkılab Kitabevi, İst. Tarihsiz

Halaçoğlu, Yusuf, Prof. Dr., Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara

Iskakov, Kazakça Türkçe Sözlük, Çev: Yücel, Oraltay, 1984.

Karkın mad. Kara, Mustafa Dr., Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, Dergah Yay. İstanbul 1995.

Kazak Tiling Tüsündürme Sözlüğü, Cilt IV,Kışlalı, Rahime-Yeşilyurt, Ali, Dede Kargın, şiirler, Can Mat. ve Yay., Mersin 1999.

Kocadağ, Burhan, Doğu’da Aşiretler Kürtler, Aleviler, Can Yay. İst. 1997

Koçak, Yunus, Hasan Dede Hayatı ve Öğretisi, Hasan Dede Belediyesi Kültür Yay. No. 3

Köprülü, Fuad, Ord. Prof. Dr., Türk Edebiyatında İlk Mutasavvuflar, Diyanet İşl. Başk. Yay. Ankara 1991.

Lugatname-i Dehhuda, C. 9, Tahran 1373.

Burada geçen Eş’Şenbeki maddesinde hadis bilgini olarak geçen Şenbeki’nin, tasavvuf bilgini Şenbeki ile ilişkisi olup olmadığını bilmiyoruz. Ancak araştırmacılara katkısı olması amacıyla bu bilgiyi İran kaynaklarından aktarmayı uygun görüyoruz.

Mehmet Neşri, Kitab-ı Cihannüma, Neşri Tarihi, Yayınlayanlar: Faik Reşit Unat- Mehmet Altan Köymen C.1 Türk Tarih Kurumu Yayınları, cilt:1 Ankara 1987.

Merçil, Erdoğan Prof. Dr. –Sevim, Ali Prof. Dr. , Selçuklu Devletleri Tarihi, Siyaset, Teşkilat, Kültür, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1995.

Noyan, Bedri, Doç. Dr. , Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik, C. I, Ardıç Yay. Ankara 1998 Ocak, Ahmet Yaşar, Babailer İsyanı, Dergah Yay. 2. Baskı, İst. 1996.

Ocak, Ahmet Yaşar, Kalenderiler ve Bektaşilik, Doğumunun 100. yılında Atatürk’e Armağan, Ayrı Basım, Edebiyat Fak. Mat. İst. 1981.

Onarlı, İsmail, Şeyh Hasan Aşireti, Anayurttan Anadolu’ya, Aydüşü Yay. İst., 2001.

Ostrogorski, George, Bizans Devleti Tarihi, Çev: Fikret Işıltan, Ank. 1981

(Ayrıca bkz.Yerasimos Stefanos, Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi isimli çalışmasında Bizans ve Batı Kaynaklarına dayanarak bu iç kargaşalar sebebiyle nüfusun önemli ölçüde azaldığını anlatır. C.I , s.20-100) Türklerin Anadolu’ya geliş yıllarında Anadolu’nun nüfusu konusundaki bilgiler özellikle Bizans kaynaklarında 2. 400.000 ile 4.000.000 arasında gösterilmektedir.

Örnekleriyle Türkçe Sözlük, C. II, M.E.B. Yay. Ank. 1995.

Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, M.E.B. Yay. İst . 1993.

Rıza Nur Dr., Türk Tarihi, C.II., III., Matbaa-i Amire, İstanbul 1924.

Şapolyo, Enver Behnan, Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi, Türkiye Yayınevi, İst. 1964

Şemseddin Sami, Kamus-i Türki, İkdam Yay. Dersaadet 1317

Tanıklarıyla Derleme Sözlüğü, Türk Tarih Kurumu Basımevi, C.8, Ankara 1972

Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1963.

Türk Ansiklopedisi. , C. 21, M.E. B. Yay. Ank. 1974.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı 8,19,

(Okuyucularımıza özellikle “Kızılbaş Alevilerinin Düşkün Ocağı” Ali Yaman(sayı 8); “Türkmen Adına Dair Bazı Fikirler” Dr. Tufan Gündüz(Sayı 8); “Seyyit Garib Musa Türbesi” Necdet Sakaoğlu(Sayı. 8); “Bir Ocağın Soy Şeceresi” Araştırma Merkezi, “Ali Abbas Ocağı” (sayı 19); “Bir Ocağın Tahlili” Araştırma Merkezi, “Seyyid Mahmut Hayrani Ocağı”(Sayı 19); “Amuca Kabilesinde Hıdırellez Gelenekleri”, Refik Engin,(Sayı 18); “Birinci Dünya Savaşında Erzincan Cephesiyle İlgili Yeni Belgeler ve Balaban Ocağı”, Vatan Özgül(Sayı19); bu sayılarda yayınlanan ve bilim dünyasının ilk defa karşı karşıya geldiği bilgileri bir bütün halinde okumalarını öneririz. Böylece buradan çıkan bilgilerle ocakların sosyal, kültürel ve ekonomik işlevlerinin daha iyi anlaşılacağı ve Kargın Ocağının öneminin daha iyi anlaşılacağına inanıyoruz. )

Türkay, Cevdet, Başbakanlık Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğunda Oymak-Aşiret ve Cemaatler, Tercüman Yay. İst. 1979.

Türkçe Sözlük, Yeni Baskı, 2. Cilt, T.D.K. Yayınları, Ankara 1988.

Yinanç, Refet, Doç. Dr.-Elibüyük, Mesut, Yard. Doç. Dr. , Kanuni Devri Malatya Tahrir Defteri, (1560) Gazi Üniversitesi Yay. Ank. 1983.

Yörükan, Yusuf Ziya, Anadolu’da Aleviler ve Tahtacılar, Kültür Bak. Yay. Ank. 1998

Yusuf Has Hacib, Çev.Reşit Rahmetî Arat, Kutadgu Bilig, Türk Tarih Kurumu, Yay. İst. 1947 ve internet’te kaynağı belli olan veya belli olmayan bu ad veya başka adlar altında yayınlanan özel ve genel bilgilerden bir araya getirilmiş olup, bu bilgilerin tamamının kaynağını tesbit etmek yazı ve bilgilerde belirtilmediği için mümkün olmamıştır. Bu bilgiler sadece köyümün adının nerden ve Türk dünyasında bulunan yerini öğrenmek amacıyla tarafımdan yapılan  şahsi bir araştırma niteliğinde olup, gerek ticari ve gerekse başka bir amaçla yapılmamıştır. Sadece bilgi edinmek ve köyümüz halkının da bilgi sahibi olması amacıyla yapılmış bir çalışma niteliğindedir. Bu nedenle üçüncü kişiler bu belge ve bilgilere istenildiği taktirde her zaman gerekli bir araştırma neticesinde ulaşabileceklerdir. Faydalanmış bulunduğum tüm bilgi ve belgeler için belirtilen veya bilgi noksanlığından dolayı belirtilemeyen tüm kaynaklar ve kaynak sahiplerine , Türk dünyasına  yaptıkları bu değerli katkılardan dolayı sonsuz teşekkürlerimi bir borç bilirim.

                                                                                      Saygılarımla.

                                                                                   10.Şubat.2015

                                                                          Münür Yaşar UYGURTAŞ